Het lijkt tegenstrijdig: de meest ambitieuze mensen kiezen niet de moeilijkste doelen. Sterker nog, toptalenten mijden bewust extreme risico’s. Toch liggen hier juist de sleutels tot hun succes.
In mijn vorige column over de universele criteria van toptalent besprak ik een belangrijke eigenschap die verraadt of iemand geschikt is voor de top: namelijk de eigenschap tot reduceren van complexiteit oftewel het vermogen om dingen simpeler te maken zonder de waarheid geweld aan te doen.
Deze keer komt een ander belangrijk kenmerk aan de orde: het stellen van ambitieuze, maar haalbare doelen.
Ambitieus, maar realistisch
De echte top potentials worden bijna altijd getypeerd als ambitieuze types. Sterker nog: als je niet ambitieus bent en jezelf geen bovenmodale doelen stelt, dan kun je toch geen top potential zijn?
Voor mijn boek over de negen universele criteria van toptalent interviewde ik ongeveer 70 ceo’s en leiders uit verschillende domeinen. Wetenschappers, de Commandant der Strijdkrachten, corporate atleten en de helaas veel te vroeg overleden sterrenkok Jonnie Boer.
Lees ook: Waarom ‘copycat-leiders’ falen en toptalenten schitteren: lessen van sterrenkok Jonnie Boer
Bijna allemaal noemden hetzelfde: toptalenten stellen hoge doelen voor zichzelf. Ze willen steeds hun grenzen verleggen en beter worden. Maar ze kiezen nooit doelen die onmogelijk te behalen zijn, hoe hard ze ook hun best doen.
Intrinsieke motivatie volgens Peter Berdowski
Ook mijn eigen ervaringen uit de executive search-praktijk laten zien dat toptalent de intrinsieke wil heeft om zichzelf steeds weer te verbeteren. De door mij geïnterviewde ceo van Boskalis Peter Berdowski zei daar het volgende over:
‘Een van de bijzondere dingen rondom toptalent is dat toptalent ook toptalent aantrekt. Opvallend is dat ze altijd uitgedaagd willen worden. Ze doen daarbij bijna altijd aan actieve benchmarking (ofwel de vergelijking met anderen die heel goed zijn) en leggen de lat zeer hoog voor zichzelf. Niet omdat dit moet van hun omgeving, maar omdat ze zelf die motivatie hebben. Toptalent en zelfgenoegzaamheid gaan nooit samen. Ze leggen de lat, die toch al hoog lag, elke keer weer wat hoger.’
Toptalenten willen inderdaad steeds hun grenzen verleggen. Maar zoals Berdowski terecht zegt: ze doen dit niet om indruk te maken op anderen. Ze doen het omdat ze zichzelf willen blijven uitdagen en beter worden in wat ze al goed kunnen. Het gaat hen niet om concurrentie met anderen, maar om concurrentie met zichzelf.
Wetenschappelijk onderzoek van Harvard-hoogleraar David McClelland bevestigt dit. Toptalenten houden hun prestaties nauwkeurig bij. ‘Meten is weten’ en ‘you can’t manage and improve, what you do not measure’ zijn slogans die ze vaak prediken.
Deze mensen vragen ook voortdurend om feedback. Maar wel van mensen die er echt verstand van hebben.
Lees ook: Dit zijn de interviewvragen waar je echt wat aan hebt
Motivatie voor succes
Niet iedereen heeft dezelfde motivatie om succesvol te zijn. Uit onderzoek blijkt dat mensen met een sterke drive voor succes zich vooral richten op dingen waar ze zelf invloed op hebben. Toptalenten vermijden opdrachten die vooral afhangen van geluk of toeval. Ze kiezen geen extreme risico’s, maar ook geen te makkelijke taken.
Dit werd al in de jaren zestig bewezen door onderzoekers David McClelland en John William Atkinson. Zij wilden weten wat mensen motiveert om buitengewoon goed te presteren.
Het onderzoek toonde aan dat mensen met een sterke prestatiedrang inderdaad hoge doelen kiezen. Maar verrassend was dat ze heel realistisch zijn in de doelen die ze stellen of van hun baas accepteren.
Nog opvallender was het omgekeerde: mensen die minder gemotiveerd zijn om te presteren, stellen juist vaak onhaalbare doelen voor zichzelf. Dit doen ze vaak omdat ze erkenning en waardering willen van anderen. Ook heeft het stellen van onhaalbare doelen een voordeel: niemand kan achteraf verbaasd zijn dat je de doelstellingen niet hebt gehaald.
Wanneer je een toptalent wilt herkennen in een sollicitatiegesprek, kijk dan niet alleen naar iemands vaardigheden en leervermogen. Let ook op hoe ze omgaan met het stellen van doelen. Echte toptalenten kiezen doelen die heel ambitieus zijn, maar met veel moeite nog net haalbaar. Dat is een eerste teken dat je met toptalent te maken hebt.
Toptalent: de 9 niet te onderschatten universele criteria van toptalent is geschreven door Ralf Knegtmans. Het boek is onder meer te bestellen via managementboek.nl.
